Sốc nhiệt là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách phòng tránh
Sốc nhiệt là gì?
Sốc nhiệt hay còn được gọi là say nắng, là một tình trạng nghiêm trọng khi cơ thể trở nên quá nhiệt (>40 độ C) và gặp rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, tuần hoàn và hô hấp. Đây là một hiện tượng thường gặp trong mùa hè, đặc biệt là trong những ngày nắng nóng cao điểm khi nhiệt độ tăng đột ngột.
Số nhiệt không chỉ làm cho chúng ta mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt và nhức đầu, mà còn có thể dẫn đến tình trạng đột quỵ. Nếu không được điều trị kịp thời, say nắng có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng.
Trước khi mắc phải say nắng, người bệnh thường có dấu hiệu của tình trạng kiệt sức. Kiệt sức do nắng nóng ít nguy hiểm hơn và có thể giảm bớt nếu người bệnh được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu tình trạng kiệt sức do nhiệt độ diễn tiến thành say nóng, đó là trường hợp cấp cứu và cần phải được điều trị ngay lập tức.
Nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc sốc nhiệt bao gồm:
- Người già, trẻ em và phụ nữ: Họ thường có khả năng chịu đựng kém hơn so với những nhóm khác.
- Những người mắc bệnh lý mạn tính như bệnh tim mạch, gan, ung thư, và các bệnh lý khác.
- Các nhóm lao động ngoài trời như công nhân, nông dân, vận động viên thể thao, quân nhân, huấn luyện viên thể dục ngoài trời, nhân viên giao hàng, và những người làm việc trong môi trường ngoài trời khác.
Các dấu hiệu của kiệt sức do nhiệt
- Đau đầu
- Chóng mặt
- Chán ăn và buồn nôn
- Đổ mồ hôi nhiều, da nhợt nhạt, sần sùi
- Chuột rút ở tay, chân và bụng
- Thở gấp
- Nhiệt độ từ 38°C trở lên
- Khát nước
Các dấu hiệu của người bị sốc nhiệt
- Các triệu chứng của kiệt sức vẫn còn sau 30 phút
- Nhiệt độ tăng lên 40 độ C hoặc cao hơn
- Cảm thấy rất nóng và khô
- Không đổ mồ hôi mặc dù cơ thể rất nóng
- Thở nhanh hoặc hụt hơi
- Dần mất tỉnh táo
- Lên cơn co giật
- Không phản ứng
Cách xử lý khi bị sốc nhiệt
Cách xử lý khi bệnh nhân có biểu hiện bị sốc nhiệt bằng cách hạ nhiệt, mát cơ thể nhanh chóng và các biện pháp chăm sóc hỗ trợ qua các bước:
- Nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nắng nóng, vào nơi mát mẻ.
- Đặt nạn nhân nằm xuống, cởi bớt quần áo ra. Sử dụng nước lạnh hoặc khăn ướt phủ lên toàn bộ cơ thể người bị sốc nhiệt, đồng thời dùng quạt thổi để hạ nhiệt. Có thể phun nước vào người, sử dụng quạt, cho người vào nước đá.
- Cho uống nước ngay nếu còn tỉnh và không nôn nhiều. Đồng thời phải gọi ngay xe cấp cứu và chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
- Trên đường đi, cần mở điều hòa hoặc cửa sổ xe cứu thương, tiếp tục đắp khăn ướt và nước lạnh lên cơ thể để làm mát. Truyền dịch tĩnh mạch nếu có thể và luôn theo dõi nhiệt độ cơ thể người bệnh.
- Nếu bệnh nhân đã bị tổn thương thận thì có thể phải lọc máu liên tục. Chăm sóc tích cực phụ thuộc vào tình trạng của bệnh nhân.
Các biện pháp phòng tránh sốc nhiệt
Luôn che chắn khi ra ngoài trời:
- Mặc áo chống nắng: Chọn áo khoác chống nắng có chất liệu chống tia UV và giảm hấp thụ nhiệt để bảo vệ da khỏi ánh nắng mạnh.
- Sử dụng khăn che: Để che đầu và khuôn mặt khi ra ngoài.
- Che ô/dù: Sử dụng ô hoặc dù để bảo vệ khỏi ánh nắng mặt trời khi đi bộ.
- Đội mũ: Đội mũ rộng vành để bảo vệ cả phần đầu và gáy khỏi nắng nóng.
- Che chắn phần gáy: Đảm bảo che kín phần gáy khi tiếp xúc với nắng nóng.
- Đối với người lao động: Mặc áo chống nắng và đội mũ bảo hộ khi làm việc ngoài trời.
Duy trì độ ẩm cơ thể:
- Uống đủ nước: Đảm bảo uống đủ nước để bù lại lượng nước mất đi do nhiệt độ cao.
- Tránh mất nước và muối: Bổ sung nước, muối và đường khi cảm thấy mệt mỏi để duy trì cân bằng nước và điện giải.
Tránh uống rượu và cafein: Rượu và cafein có thể làm mất nước và làm tăng nguy cơ kiệt sức do nhiệt.
Ăn nhẹ: Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa như hoa quả và salad để cung cấp năng lượng và giữ cơ thể mát mẻ.
Bôi kem chống nắng: Sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời.
Đeo kính râm: Đeo kính râm để bảo vệ mắt khỏi tác động của ánh nắng chói chang và tia UV.
Tăng cường rèn luyện sức khỏe: Rèn luyện sức khỏe để cơ thể trở nên mạnh mẽ và có khả năng thích nghi tốt hơn với điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
